Bugünkü Esenler ilçesinin bulunduğu alanda Osmanlı Devleti devrinde Litros (Esenler) ve Avas (Atışalanı) adında iki küçük köy bulunmaktaydı. Bu köyler hem Bizans hem de Osmanlı devirlerinde yazın ziyaret edilen sayfiye yerleri ayrıca bazı askeri birimlerin bulunduğu önemlibir askeri yerleşim alanıydı. Türkçe olarak yazılı nredeyse hiç bir bilginin bulunmadığı bu iki köy hakkında uzun süren bir araştırma sonucunda önemli verilere ulaşılmış, İstanbul'un fethinden itibaren bu köylerin iskanı, istihdamı ile burada yaşayanların sosyo-ekonomik hayatı ile ilgili arşivlerden ve özellikle Yunanca kaynaklardan elde edilen bilgilerin; Esenler'in tarihi hafızasının oluşturulmasına, ayrıca 1923 mübadelesi ile Esenler'e gelen mübadillerle ilgili bilgi ve belgelerin derlenmesinin de ilçenin Cumhuriyet devri tarihinin yazılmasına büyük katkı sağladığı söylenebilir.
Bugünkü Esenler ilçesinin bulunduğu alanda Osmanlı Devleti devrinde Litros (Esenler) ve Avas (Atışalanı) adında iki küçük köy bulunmaktaydı. Bu köyler hem Bizans hem de Osmanlı devirlerinde yazın ziyaret edilen sayfiye yerleri ayrıca bazı askeri birimlerin bulunduğu önemlibir askeri yerleşim alanıydı. Türkçe olarak yazılı nredeyse hiç bir bilginin bulunmadığı bu iki köy hakkında uzun süren bir araştırma sonucunda önemli verilere ulaşılmış, İstanbul'un fethinden itibaren bu köylerin iskanı, istihdamı ile burada yaşayanların sosyo-ekonomik hayatı ile ilgili arşivlerden ve özellikle Yunanca kaynaklardan elde edilen bilgilerin; Esenler'in tarihi hafızasının oluşturulmasına, ayrıca 1923 mübadelesi ile Esenler'e gelen mübadillerle ilgili bilgi ve belgelerin derlenmesinin de ilçenin Cumhuriyet devri tarihinin yazılmasına büyük katkı sağladığı söylenebilir.